Γλαύκωμα
Τι είναι το γλαύκωμα;
Το γλαύκωμα αποτελεί βασικό αίτιο απώλειας της όρασης στις ΗΠΑ, και ιδιαίτερα ανάμεσα στα πιο ηλικιωμένα άτομα. Ωστόσο η απώλεια της οράσεως από το γλαύκωμα μπορεί να αποφευχθεί εάν αυτό αντιμετωπιστεί νωρίς.
Το γλαύκωμα είναι νόσος του οπτικού νεύρου. Το οπτικό νεύρο μεταφέρει τις εικόνες στον εγκέφαλο. Πολλοί γνωρίζουν ότι «το γλαύκωμα έχει να κάνει με την πίεση μέσα στο μάτι». Όσο μεγαλύτερη είναι η ενδοφθάλμια πίεση τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα βλάβης στο οπτικό νεύρο.
Το οπτικό νευρό είναι σαν ένα ηλεκτρικό καλώδιο που περιέχει τεράστιο αριθμό συρμάτων. Το γλαύκωμα μπορεί να προκαλέσει βλάβη στις νευρικές ίνες, προκαλώντας τη δημιουργία τυφλών σημείων.
Συχνά οι ασθενείς δεν παρατηρούν αυτές τις τυφλές περιοχές παρά μόνο αφού έχει ήδη προκληθεί μεγάλη βλάβη στο οπτικό νεύρο. Εάν το οπτικό νεύρο έχει καταστραφεί σε όλη του την έκταση, προκαλείται τύφλωση.
Η πρώιμη ανίχνευση και θεραπεία από τον οφθαλμολόγο σας είναι το κλειδί στο να αποφευχθεί η βλάβη στο οπτικό νεύρο και η τύφλωση από το γλαύκωμα.
Τι προκαλεί το γλαύκωμα;
Ένα καθαρό υγρό, που καλείται υδατοειδές υγρό, ρέει μέσα και έξω από το μάτι. Αυτό το υγρό δεν αποτελεί μέρος των δακρύων στην εξωτερική επιφάνεια του ματιού. Μπορείτε να αντιληφθείτε την ροή του υδατοειδούς υγρού σαν μία βρύση με τη στρόφιγγα συνεχώς ανοικτή.
Το καθαρό υδατοειδές υγρό, ρέει σταθερά στο εσωτερικό του οφθαλμού (αριστερά). Εάν η αποχετευτική γωνία του ματιού αποφραχθεί το υγρό δεν μπορεί να διοχετευθεί έξω από το μάτι (δεξιά).
Εάν ο αποχετευτικός αγωγός αποφραχθεί το ύδωρ συγκεντρώνεται στην κοιλότητα και η πίεση ανεβαίνει. Εάν η αποχετευτική περιοχή (που καλείται αποχετευτική γωνία) αποφραχθεί, η πίεση του υγρού μέσα στο εσωτερικό του ματιού θα αυξηθεί και μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του οπτικού νεύρου.
Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι γλαυκώματος;
α) Χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας
Αποτελεί τη πιο συχνή μορφή γλαυκώματος. Είναι αποτέλεσμα του φαινομένου της γήρανσης. Η αποχετευτική οδός, ή αποχετευτική γωνία του ματιού, γίνεται λιγότερο επαρκής με το πέρασμα του χρόνου και η πίεση στο εσωτερικό του οφθαλμού αυξάνει σταδιακά.Εάν αυτή η αυξημένη πίεση καταλήξει σε βλάβη του οπτικού νεύρου, είναι γνωστή ως χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας. Πάνω από 90% του γλαυκώματος των ενηλίκων έχουν αυτού του είδους το γλαύκωμα.
Το χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην όραση με τόσο σταδιακό και ανώδυνο τρόπο, που δεν θα συνειδητοποιήσετε την ύπαρξη του προβλήματος έως ότου το οπτικό νεύρο έχει ήδη υποστεί σοβαρή βλάβη. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι ένας στους έξι ασθενείς με γλαύκωμα, έχει φυσιολογική πίεση! Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να εξεταστείτε με λεπτομέρεια και τον κατάλληλο ηλεκτρονικό εξοπλισμό για έγκυρη διάγνωση, ειδικά εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος.
β) Γλαύκωμα κλειστής γωνίας
Μερικές φορές η αποχετευτική γωνία του ματιού μπορεί να αποφραχθεί εντελώς. Είναι όπως όταν ένα φύλλο χαρτί που επιπλέει κοντά στο άνοιγμα της αποχέτευσης ξαφνικά πέσει πάνω στο στόμιο και διακόψει τη ροή έξω από το νιπτήρα. Στον οφθαλμό, η ίριδα μπορεί να παίξει το ρόλο του «φύλλου χαρτιού» κλείνοντας εντελώς την αποχετευτική γωνία.Όταν η ενδοφθάλμια πίεση ανεβαίνει γρήγορα τότε η κατάσταση καλείται οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
● Θολή όραση
● Σημαντικό οφθαλμικό άλγος
● Πονοκέφαλο
● Δακτυλίους ουρανίου τόξου γύρω από τις πηγές φωτός
● Ναυτία και εμετούς
Εάν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα καλέστε αμέσως τον οφθαλμίατρο σας. Εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως από έναν οφθαλμίατρο, το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση.
Μία πιο σταδιακή και ανώδυνη απόφραξη της γωνίας καλείται χρόνιο γλαύκωμα κλειστής γωνίας. Συμβαίνει πιο συχνά σε ανθρώπους Αφρικανικής και Ασιατικής καταγωγής.
Πως ανιχνεύεται το γλαύκωμα;
Η συχνή εξέταση των ματιών σας από έναν οφθαλμίατρο αποτελεί τον καλύτερο τρόπο ανίχνευσης του γλαυκώματος. Κατά την ολοκληρωμένη και ανώδυνη εξέταση, ο ιατρός :● μετρά την ενδοφθάλμια πίεση (τονομέτρηση) ● ερευνά την αποχετευτική γωνία του ματιού σας (γωνιοσκόπηση) ● αξιολογεί κάθε βλάβη του οπτικού νεύρου (οφθαλμοσκόπηση) ● ελέγχει το οπτικό πεδίο του κάθε οφθαλμού (περιμετρία)
Ορισμένες από αυτές τις δοκιμασίες μπορεί να μην είναι απαραίτητες για κάθε άτομο. Μπορεί να χρειαστεί να επαναλάβετε αυτές τις εξετάσεις σε τακτική βάση, για να καθοριστεί εάν η βλάβη από το γλαύκωμα αυξάνει με τον καιρό. Τον τελευταίο χρόνο η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει αντικειμενικές εξετάσεις για γλαύκωμα.
Ποιος κινδυνεύει να αναπτύξει γλαύκωμα;
Η υψηλή πίεση καθαυτή δε σημαίνει ότι έχετε γλαύκωμα. Ο οφθαλμίατρός σας θα αθροίσει πολλών ειδών πληροφορίες για να καθορίσει τις πιθανότητες αναπτύξεως της νόσου.Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- την ηλικία
- την κοντινή όραση
- την αφρικανική καταγωγή
- οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος
- Προηγούμενους τραυματισμούς στο μάτι
- Ιστορικό σοβαρής αναιμίας ή καταπληξίας (shock)
Αυτό σημαίνει ότι οι κίνδυνος αναπτύξεως γλαυκώματος είναι μεγαλύτερος από το φυσιολογικό και θα χρειαστείτε τακτικές εξετάσεις για να ανιχνεύσετε τα πρώιμα σημεία της βλάβης στο οπτικό νεύρο.
Πως θεραπεύεται το γλαύκωμα;
Κατά κανόνα, η βλάβη που προκαλείται από το γλαύκωμα είναι μη αναστρέψιμη. Οφθαλμικές σταγόνες, χάπια, και λέιζερ ή χειρουργικές επεμβάσεις χρησιμοποιούνται για την πρόληψη ή την καθυστέρηση περαιτέρω βλάβης.Με κάθε τύπο γλαυκώματος, οι περιοδικές εξετάσεις είναι πολύ σημαντικές για την αποφυγή της απώλειας της οράσεως. Επειδή το γλαύκωμα μπορεί να χειροτερέψει χωρίς να το συνειδητοποιήσετε, η θεραπεία σας μπορεί να χρειαστεί να αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου.
Φαρμακευτική θεραπεία
Το γλαύκωμα συνήθως ελέγχεται με οφθαλμικές σταγόνες που λαμβάνονται πολλές φορές την ημέρα, μερικές φορές σε συνδυασμό με χάπια. Αυτά τα φάρμακα μειώνουν την ενδοφθάλμια πίεση είτε καθυστερώντας την παραγωγή του υδατοειδούς υγρού στο εσωτερικό του ματιού, είτε βελτιώνοντας τη ροή από την αποχετευτική γωνία. Για να είναι αποτελεσματικά αυτά τα φάρμακα, θα πρέπει να τα λαμβάνετε τακτικά και σε συνεχή βάση. Είναι επίσης σημαντικό να ενημερώσετε τον ιατρό σας για όλα τα φάρμακα που χρησιμοποιείτε. Τα φάρμακα του γλαυκώματος μπορεί να έχουν παρενέργειες. Θα πρέπει να ενημερώσετε τον οφθαλμίατρό σας αμέσως εάν πιστεύετε ότι εμφανίζετε παρενέργειες. Μερικές οφθαλμικές σταγόνες μπορεί να προκαλέσουν:- ένα αίσθημα τσιμπίματος
- κόκκινα μάτια
- θολερή όραση
- πονοκεφάλους
- αλλαγές στον παλμό, στον καρδιακό χτύπο ή στην αναπνοή
- «Μυρμήγκιασμα» των δακτύλων του χεριού ή του ποδιού
- Λήθαργο
- Ανορεξία
- Ανωμαλίες στο γαστρεντερικό
- Νεφρικούς λίθους
- Αναιμία ή αιμορραγική διάθεση
Χειρουργική με λέιζερ
Οι θεραπείες με επεμβάσεις λέιζερ μπορεί να είναι αποτελεσματικές για διαφορετικούς τύπους γλαυκώματος. O οφθαλμιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιησεί το λέιζερ με έναν από τους παρακάτω τρόπους:Σε γλαύκωμα ανοικτής γωνίας θεραπεύεται καθαυτή η αποχέτευση. Το λέιζερ χρησιμοποιείται για να διευρύνει το αποχετευτικό άνοιγμα (γωνιοπλαστική) και να βοηθήσει στον έλεγχο της ενδοφθάλμιας πιέσεως.
Σε γλαύκωμα κλειστής γωνίας, το λέιζερ δημιουργεί ένα άνοιγμα στην ίριδα (ιριδεκτομή) για να βελτιώσει την ροή του υδατοειδούς υγρού στην αποχετευτική οδό.
Επεμβατική χειρουργική
Όταν η επεμβατική χειρουργική χρειαστεί για τον έλεγχο του γλαυκώματος , ο οφθαλμιατρός σας χρησιμοποιεί μικροχειρουργικά εργαλεία για να σχηματίσει ένα νέο αποχετευτικό πόρο ώστε το υδατοειδές υγρό να εγκαταλείπει το μάτι. Ο νέος πόρος βοηθά στη μείωση της πιέσεως.Παρά το γεγονός ότι οι σοβαρές επιπλοκές της μοντέρνας χειρουργικής του γλαυκώματος είναι σπάνιες, αυτές μπορεί να συμβούν, όπως και σε κάθε χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση συνιστάται μόνο όταν ο οφθαλμίατρός σας πιστεύει ότι είναι ασφαλέστερο να χειρουργηθείτε από το να αφήνετε τη βλάβη του οπτικού νεύρου να εξακολουθεί.
Ποιος είναι ο ρόλος σας στη θεραπεία;
Η θεραπεία του γλαυκώματος απαιτεί «ομαδική» συνεργασία μεταξύ εσάς και του ιατρού σας. Ποτέ μη σταματήσετε ή αλλάξετε τα φάρμακα εάν δεν συμβουλευθείτε πρώτα τον οφθαλμίατρό σας. Οι συχνές εξετάσεις του ματιού και οι δοκιμασίες είναι κρίσιμες για την παρακολούθηση κάθε αλλαγής στα μάτια σας. Θυμηθείτε, ότι πρόκειται για την όρασή σας και θα πρέπει να παίξετε σωστά το ρόλο σας στη διατήρησή της.Η απώλεια της οράσεως μπορεί να αποφευχθεί
Οι συχνές οφθαλμολογικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν την πρόληψη της μη απαραίτητης απώλειας της όρασης. Θα πρέπει να εξετάζεστε: Κάθε 3 χρόνια- εάν είστε 39 χρονών και άνω.
- εάν υπάρχει γλαύκωμα σε κάποιο μέλος της οικογένειας.
- εάν είστε Αφρικανικής καταγωγής.
- Εάν είχατε σοβαρό τραυματισμό του οφθαλμού στο παρελθόν.